PROGRAMLAMA TEMELLERİ ÖZET ÇALIŞMA NOTLARI ve UYGULAMALAR
Değişkenler:
Bir değişken küçük bir depo alanıdır. İçinde sayılar, kelimeler, harfler saklanabilir. Değişkenleri defalarca kullanabilsek de, içinde aynı anda sadece bir bilgi tutabilmektedirler. Değişkenler geçici olarak kullanıldıkları için, program veya bilgisayar kapanınca silinirler.
Bazı değerler ise her zaman aynı değere sahip olduğu için “sabit” adını alırlar. Mesela Pi sayısı olan 3.14 değeri gibi.
Değişken İsimlendirme kuralları:
Genel olarak başka isimlendirme kuralları vardır:
* İlk harf veya tamamı sayı olamaz. Mesela: “2nciYari” gibi olmaz.
* Değişken ismi içinde “boşluk, TAB, Enter” olamaz. Mesela “Soy Ad” gibi olmaz.
* Büyük küçük harfle yazım fark eder. Mesela: “IlkNot” ile “ILKNOT” farklıdır.
* Dilin anahtar kelimeleri değişken adı olamaz. Mesela: “PRINT” gibi…
* Türkçe ve özel karakterleri kullanmamaya çalışmalıyız. Mesela: “örütBağ” yerine “orutBag” yazılmalı gibi…
* Alt çizgi isimlendirmede kullanılabilir. Mesela: “taban_Ucret” gibi…
Atama
“=” ile yapılır ve yönü sağdan sola (ç) doğrudur.
a = 5 //Doğru; a’nın değeri 5 olur
a = a + 5 //Doğru; a’nın eski değerine 5 eklenir
a + 5 = a //Hatalı!
5 = a //Hatalı!
a = a //Gereksiz
Matematik işlemleri:
| Operatör | Sembolü | İşlem | Sonuç |
| Toplama | + | 2 + 4 | 6
|
| Çıkarma | – | 3 – 4 | –1
|
| Çarpma | * | 4*2 | 8 |
| Bölme | / | 4 / 2 | 2
|
| Üs alma | ^ | 2 ^ 3 | 8
|
| Mod (kalan) alma | % | 5 % 2 | 1
|
Temel İşleçler(Operatörler):
İşleç ya da diğer ifade ile operatörler bizim hesaplama işlemlerini yapmamızı sağlayan simgelerdir. Genel olarak şu kategorilere ayrılırlar:
| Operatörler | ||||||
| Aritmetik işleçler: | toplama
+ |
çıkarma
– |
çarpma
* |
bölme
/ |
Üs alma
^ |
Kalan
(mod)alma % |
| İlişkisel işleçler: | eşit
= |
büyük
> |
küçük
< |
Eşit değil
< > != |
Büyük eşit
> = |
Küçük eşit
< = |
| Mantıksal işleçler: | Ve(And)
& |
Veya(Or)
| |
Değil(Not)
! |
|||
Örnek 1:
sonuc = a + b – c + 2abc – 7 ifadesinin bilgisayar dilindeki karşılığı:
sonuc = a + b – c + 2 * a * b * c – 7
Örnek 2:
ifadesinin bilgisayar dilindeki karşılığı:
sonuc = (a ^ 2 + b ^ 2) / (2 * a * b)
İşlem Öncelikleri
Aritmetik işleçlerin önceliğinde genel olarak şunlara dikkat ediniz:
- Bir formülde eğer varsa, üs işlemi ilk önce yapılır.
- Sonra varsa, çarpma ve bölme yapılır.
- Sonra varsa, toplama ve çıkarma yapılır.
- Eğer aynı tür işleçler var ise, sol taraftaki önce hesaplanır.
Örnek 4: islem=3+45-8/5.7
- Adım: Önce üs işlemi yapılır
islem = 3 + 4 ^ 5 – 8 / 5 * 7
- Adım: Soldaki bölme çarpmadan önceliklidir.
islem = 3 + 1024 – 8 / 5 * 7
- Adım: Çarpma ilk önceliğe sahip oldu.
islem = 3 + 1024 – 1.6 * 7
- Adım: Sol taraftaki toplama çıkarma işlemine göre öncelik sahibi
islem = 3 + 1024 – 11.2
- Adım: son işlem adımı
islem = 1027 – 11.2
- Adım:
islem = 1015.8
Örnek 5: Klavyeden girilen sayının 5’e tam bölünüp bölünmediğini mesaj olarak veren programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- Numara gir
- ara = numara % 5
- Eğer ara = 0 ise
- “Sayınız 5’e bölünebilir” Yaz git A8
- Eğer ara != 0 ise
- “Sayınız 5’e bölünemez” Yaz
- Bitir
Örnek 6: Klavyeden bir ürünün fiyatı girilecektir. %18 KDV’li fiyatını ekranda gösteren programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- Fiyat gir
- sonuc = 0,18*fiyat + fiyat
- sonuc’u yaz
- Bitir
Örnek 7: Girilen 2 sayının birbirine göre modunu alan programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- sayı1, sayı2 gir
- kalan = sayı1 % sayı2
- kalan’ı yaz
- Bitir
Örnek 8: Klavyeden girilen iki sayıyı yer değiştirerek ekrana yazdıran programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- sayi1, sayi2 oku
- degistirici = sayi1
- sayi1 = sayi2
- sayi2 = degistirici
- sayi1 ve sayi2’yi yaz
- Bitir
Örnek 9: Bir işyerinde çalışanların maaşına %20 zam yapılacaktır. Buna göre zamlı maaşı hesaplayıp ekranda gösteren programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- maas gir
- sonuc = 0,20*maas + maas
- sonuc’u yaz
- Bitir
Örnek 10: Klavyeden girilen sayı tek mi çift mi ekranda gösteren programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- Numara gir
- ara = numara % 2
- Eğer ara = 0 ise
- “Çift sayı girdiniz” Yaz git A8
- Eğer ara = 1 ise
- “Tek sayı girdiniz” Yaz
- Bitir
Örnek 11: Klavyeden girilen 2 sayının birbirine tam bölünüp bölünmediğini mesaj olarak veren programın algoritma ve akış diyagramı:
- Başla
- Sayi1,sayi2 gir
- ara = sayi1 % sayi2
- Eğer ara = 0 ise
- “Kalansız bölünebilir” Yaz git A8
- Eğer ara != 0 ise
- “Kalansız bölünemez” Yaz
- Bitir
Örnek 12: Öğrencinin notları arasından en yüksek notu bulan algoritma.
- Başla
- not1, not2, not3 oku
- Eğer (not1 > not2) & (not1 > not3) İse
- “Birinci öğrenci en yüksek nota sahiptir.” Yaz git A9
- Eğer (not2 > not1) Ve (not2 > not3) İse
- “İkinci öğrenci en yüksek nota sahiptir.” Yaz git A9
- Eğer (not3 > not1) Ve (not3 > not2) İse
- “Üçüncü öğrenci en yüksek nota sahiptir.” Yaz
- Bitir
Örnek 13: Klavyeden girilen bir yazıyı 5 kez yazdıran algoritmasını oluşturunuz.
( ad, sayac )
A1 : Başla
A2 : ad’ı gir
A3 : sayac=1
A4 : ad’ı göster
A5 : eğer sayac=5 ise git A8
A6 : Değilse
A7: sayac=sayac+1 git A4
A8: Bitir
Örnek 14: 0 dan 24 e kadar olan çift sayıların toplamını ekranda gösteren programı yazınız.
A1:başla
A2:sayi=0,toplam=0
A3:eğer sayi>24 toplam değerini göster git A7
A4:değilse
A5:toplam=toplam+sayi
A6:sayi=sayi+2 git A3
A7:bitir
Örnek 15: Dışarıdan girilen sayı sıfırdan farklı olduğu sürece o sayının karesini alan programı yazınız.
- Başla
- Değişkenleri tanımla
- Döngüyü başlat
- Gir bir sayı (A)
- Hesapla karesini
( kare=A*A; )
- Göster sonucu (kare)
- Döngü kontrolü yap
- Dur
Örnek 16: Bir okuldaki 35 öğretmenin maaşlarını okuyup maaş toplamını ekrana yazdıran algoritmasını hazırlayınız.
Algoritması
1) Başla
2) TM = 0
3) S = 0
4) Maas’ı oku
5) TM = TM+ Maas
6) S = S +1
7) Eğer S < 35 ise git 4
8) Yaz TM
9) Dur
Örnek-17 : Klavyeden girilen sayısının faktoriyelini alan algoritma ve akış şemasını hazırlayınız.
Algoritması:
1) Başla
2) N‟i oku
3) Faktor = 1
4) S = 1
5) Faktor = Faktor x S
6) Eğer S <= N ise S = S + 1 git 5
7) Yaz Faktor
8) Dur